Zijn de leden van een ballotagecommissie juridisch te vervolgen?
Vorige week kreeg ik van iemand een interessante vraag. Zijn werken waren geweigerd door de ballotagecommissie van een galerie en hij vroeg zich af of dat wettelijk gezien geen vorm van discriminatie was. Nu ben ik geen jurist en kan dus geen sluitend antwoord geven. Maar ik vond het wel een intrigerende vraag. En ik kwam al brainstormend bij het volgende uit:.
Ballotage komt veel voor in de kunstwereld en is bedoeld om het aantal deelnemers aan een festival, tekenclub etc. te beperken door eisen aan het werk van de deelnemers te stellen. Een lid van een dergelijke commissie mag een salomonsoordeel vellen over de vraag “Wat is kunst of anders gezegd: Wat is mooie kunst.
Nu heeft ieder mens, niemand uitgezonderd een voorkeur voor wat mooi is en wat niet. Deze voorkeur wordt bepaald door afkomst, opvoeding, opleiding, hobbies, belangstelling, sociaal netwerk en nog duizenden anderen factoren. Kortom,. Wat iemand mooi vindt is net zo persoonlijk als diens vingerafdruk.
Een objectieve norm voor “Mooi” bestaat niet. Een objectieve norm voor wat wel of geen kunst is bestaat ook niet. Laat staan of er een norm voor zoiets als mooie kunst of lelijke kunst bestaat. Ook de vraag of iets nieuw is zal vaak een schemergebied zijn. Immers vrijwel alles is al eens in één of andere vorm gemaakt.
Terug naar de ballotagecommissie. Deze commissie gaat dus een oordeel vellen of iets mooi is op persoonlijke titel. Want een objectief criterium is er niet, zoals we al gesteld hebben. De commissie beoordeelt het talent van de kunstschilder. Met andere woorden, de ballotagecommissie weigert iemand op basis van een persoonlijke eigenschap van de man (of vrouw natuurlijk)
Ballotage geeft soms rare effecten. Een goede kennis wilde deelnemen aan het schilderfestival in haar woonplaats. Ze schreef in maar werd geweigerd door de ballotagecommissie. De betreffende kunstenares heeft de Rietveldacademie doorlopen en kan heel goed van haar (volgens mij(!) zeer fraaie) werk bestaan. We vinden haar regelmatig in het expositie-circuit. Deelname aan het festival was puur een marketingkwestie en zij haalt er de schouders over op. Maar krijgt wel steeds de vraag waarom zij met haar fraaie werk daar niet aan deelneemt. Niemand die dat begrijpt.
Laten we het eens breder trekken. Stel u hebt een dansgelegenheid en stelt die alleen open voor mooie mensen. U wilt niveau in uw zaak. Uw portier mag dan beoordelen of iemand die voor de deur staat mooi genoeg is. Is men niet mooi genoeg (bijvoorbeeld als de portier een gekleurde huid niet zo mooi vindt) dan mag de portier iemand verder gewoon weigeren. Met andere woorden, de portier weigert iemand op basis van een persoonlijke eigenschap van de man (of vrouw natuurlijk)
Wat denkt u dat de gevolgen in beide gevallen zouden zijn? In het geval van de ballotagecommissie zal de beoordeelde kunstenaar de dampen in hebben en verder gebeurt er niets.
In het tweede geval is de kans groot dat de rechter de tent sluit. Toch is het achterliggende idee –iemand beoordelen op basis van iets van niet objectief te meten en/of te normeren is- exact hetzelfde.
Wellicht is het een goed idee als er eens een kunstenaar een proefproces begint tegen een galerie, tekenclub, kunstfestival of een andere groepering die zich van een ballotagecommissie bedient. Het zou een stuk duidelijkheid geven als de rechtbank een festival op die grond zou verbieden...Of juist toestaan natuurlijk.
Hebt u hier een mening over? Flink ongezouten? Graag. Als ik voldoende bruikbare meningen heb dan maak ik daar een vervolgartikel mee. Wellicht komen we gezamenlijk tot een consensus.
