Innovatieve kunst produceren? | Deel 4. Het krachtigste hulpmiddel bezit je al
Vertrouw op je onderbewuste en laat vragen en vage ideeën goed rijpen
De zoektocht naar vernieuwing
Wil je als kunstenaar je werk vernieuwen en innovatieve kunst maken? Veel kunstenaars zoeken voortdurend naar manieren om hun stijl verder te ontwikkelen en om unieke ideeën tot uiting te brengen. Maar vaak komen de meest bijzondere ideeën helemaal niet voort uit intensieve brainstormsessies of gestructureerde denkmethodes, zoals bedrijven die graag mogen gebruiken onder leiding van een "consultant" ergens in een luxueus hotel in een lommerrijke omgeving. Integendeel, voor kunstenaars (en anderen trouwens ook) werkt het creatieproces het beste door ruimte te geven aan het onderbewuste en het creatieve brein de vrije loop te laten. Sta daarom open voor de enorme waarde van ontspanning en intuïtie voor het het tot stand komen van een kunstwerk en gebruik de praktische handvatten om je onderbewuste in te zetten voor het vinden van vernieuwende ideeën.
 |
| snelle schets zonder innovatieve bijbedoelingen |
1. Vermijd gestructureerde “nadenk sessies”
Creativiteit laat zich moeilijk tot niet forceren. Bedrijven organiseren vaak speciale vergaderingen en brainstormsessies om tot nieuwe ideeën te komen. Maar voor veel kunstenaars werkt deze aanpak helemaal niet. Creatieve ingevingen ontstaan zelden door intensief te gaan zitten en diep na te denken over een bepaalde vraag of onderwerp. Wanneer je probeert een idee op commando te bedenken, ligt de aandacht te veel op het bewuste denken, Dat stimuleert alleen het deel van je brein dat snel vastloopt in logica en de al bekende patronen. Creatieve ideeën ontstaan juist door het loslaten van die vastgeroeste structuren en het dankbaar toelaten van nieuwe, liefst zo onverwacht mogelijkee verbindingen.
De drang om ideeën rationeel te forceren werkt daardoor vaak contraproductief. Het creatieve brein functioneert beter als het vrij en ongestoord kan associëren en als het lekker onverwachte verbindingen mag maken. Gestructureerde denkprocessen en deadlines beperken deze natuurlijke flow en zullen juist een rem zetten op creativiteit. Het vermijden van gestructureerde “nadenk sessies” kan je bevrijden van die beperkingen en je creativiteit juist de ruimte geven om op te bloeien.
2. Leg je onvolledige ideeën direct vast
Hoewel je niet actief op zoek gaat naar ideeën of antwoorden op een vraag, is het belangrijk om voorbereid te zijn wanneer ze wél spontaan naar boven komen. Wanneer je een goed idee hebt—hoe klein of onvolledig het ook mag lijken—zorg ervoor dat je het ergens vastlegt. Een notitieboekje, een voice memo op je telefoon, of een simpel schetsje kunnen je al helpen om je onderbewuste het idee te laten vangen voordat het definitief vervliegt. Ideeën hebben vaak iets vluchtigs. Ze kunnen snel verdwijnen als je ze niet documenteert. Dit is een centraal onderdeel. Omdat je niet wilt dat waardevolle gedachten verdwijnen, alleen omdat je ze even niet kon vastleggen.
Bovendien is het vastleggen van ideeën een manier om jezelf te trainen om je eigen creatief werk in alle opzichten serieus te nemen. Door ideeën te bewaren, creëer je een soort interne bibliotheek van gedachten en beelden die je brein kan raadplegen en doorwerken op momenten dat je inspiratie zoekt. Dit vormt een waardevolle bron voor je werk en maakt het mogelijk om je ideeën verder te ontwikkelen, zelfs als ze aanvankelijk heel vaag zijn.
3. Laat de vraag rijpen in je onderbewuste
Een doorslaggevend onderdeel van het het tot stand komen van een kunstwerk is de tijd nemen om een vraag te laten “rijpen” in je onderbewuste. Nadat je een idee of vraag hebt opgeschreven, leg het dan even weg. Het helpt om deze vraag aan het einde van de dag nog even door te lezen, bijvoorbeeld vlak voordat je naar bed gaat. Op deze manier geef je het onderbewuste de kans om het vraagstuk zonder druk verder te verwerken terwijl jij je ontspant of slaapt. Gedurende de nacht gaat je brein door met het maken van verbindingen en het oplossen van creatieve vraagstukken, zonder dat je je daarvan bewust bent.
Creatieve ingevingen ontstaan vaak in deze periodes van rust, wanneer het bewustzijn niet gericht is op een directe uitkomst. Het onderbewuste kan dan vrij associëren, waardoor je soms de volgende ochtend wakker wordt met een ingeving, een nieuw idee, of een inspirerend beeld voor ogen. Dit proces van rijping vergt geduld en vertrouwen. Hoe vaker je het toepast, hoe meer je zult ontdekken dat de beste ideeën vaak op onverwachte momenten komen.
4. Wees open voor ingevingen en beelden
Het antwoord op een creatieve vraag komt zelden in de vorm van een uitgewerkt concept of een kant-en-klare oplossing. Vaak manifesteert het zich als een vaag beeld, een associatie, of een spontaan idee dat zonder reden opkomt. Sta open voor deze fragmenten, hoe onlogisch of onverwacht ze in eerste instantie ook mogen lijken. Juist deze ingevingen, voortgekomen uit het onderbewuste, kunnen leiden tot kunst die authentiek en innovatief is.
Voor kunstenaars is het een centraal onderdeel om te leren luisteren naar de taal van het onderbewuste, die heel anders is dan de logische taal van het bewuste denken. Wanneer je een beeld of gevoel krijgt, leg het vast, hoe vaag het ook lijkt. Dit beeld kan later de basis vormen voor een nieuw kunstwerk, Of het kan als inspiratie dienen voor andere creatieve ideeën. Door open te staan voor deze prille gedachten, geef je ruimte aan het onderbewuste om door te werken en tot uiting te komen in je werk.
5. Creëer een omgeving die spontane ideeën toelaat
Om het onderbewuste optimaal te benutten, is het belangrijk om een omgeving te creëren waarin je spontaan ideeën kunt ontvangen. Dit betekent het inbouwen van rustmomenten in je dag en het vermijden van overmatige afleidingen. Ga wandelen, lees iets inspirerends, luister naar muziek, of besteed tijd aan een activiteit waarbij je je gedachten kunt laten afdwalen. Dit soort ontspannen momenten zorgen voor ruimte voor je onderbewuste om actief te worden.
Daarnaast kan het helpen om een dagboek bij te houden waarin je dagelijks je gedachten, indrukken en ideeën noteert. Door regelmatig te reflecteren, vergroot je de kans dat onbewuste associaties aan het licht komen. Op deze manier maak je het creatieproces niet alleen bewuster, maar ook rijker en dieper.
6. Leer innoveren door veel los te laten
Het verlangen om iets nieuws te creëren vraagt om moed, flexibiliteit en geduld. Door geforceerde denkpatronen los te laten, geef je jezelf de ruimte om op onverwachte manieren te vernieuwen. Het loslaten van controle kan spannend zijn, maar het is ook bevrijdend en inspirerend. Innovatie in kunst ontstaat vaak door het loslaten van bekende kaders en het durven bekijken van onbekende gebieden.
Door het onderbewuste toe te staan een grotere rol in het creatieve proceste spelen, ontdek je nieuwe wegen en vind je originele invalshoeken die je anders misschien over het hoofd had gezien. Creatieve ingevingen zijn immers als kleine zaadjes die alleen kunnen ontkiemen en groeien wanneer je ze voedt met veel geduld, vrijheid en vertrouwen.
Samenvattend
Innovatie in de kunst ontstaat niet door gestructureerde nadenk sessies of door een geforceerde zoektocht naar nieuwe ideeën. De beste inspiratie komt vaak onverwachts, in momenten van ontspanning en rust, wanneer het onderbewuste vrij spel krijgt. Door ideeën direct vast te leggen, vragen te laten rijpen in je onderbewuste en open te staan voor spontane ingevingen, kun je vernieuwende en authentieke kunst maken. Door het loslaten van bewuste controle en het vertrouwen op intuïtie, geef je je creatieve brein de kans om op zijn eigen manier en ritme de weg naar nieuwe vormen van het uitdrukken van je emoties te vinden. Sta open voor het onverwachte en omarm de vrijheid, die creatief werken biedt—je zult versteld staan van wat er ontstaat.
